2024 Fransa yasama seçimleri
Fransa'da yasama organını belirlemek için ilk turu 30 Haziran 2024 tarihinde gerçekleşen erken seçimlerdir. 2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri sonrasında Başkan Macron tarafından erken seçim kararı alınmıştı. Beşinci Cumhuriyet olarak bilinen 1958 sonrası Fransa'nın 17. Ulusal Meclisi'nin 577 üyesinin tamamını seçmek üzere, ilk turu 30 Haziran ikinci turu 7 Temmuz'da yapılacak olan bir erken yasama seçimi düzenlendi. Seçimin ilk turunda aşırı-sağ olarak nitelendirilen Le Pen'in partisi Ulusal Birlik (RN) zafer kazandı.[1][2] 7 Temmuz'da gerçekleştirilen ikinci turda ise görünüm değişti ve sol ittifak en çok sandalyeyi kazanan grup oldu; RN üçüncü sıraya geriledi ve hiçbir parti çoğunluğu elde edemedi.[3][4]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransa'da muhalefetteki RN'nin önemli kazanımlar elde ettiği 2024 Avrupa Parlamentosu seçimleri'nin ardından 9 Haziran gecesi Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından erken seçim kararı alındı ve Meclis feshedildi. Bu ani kararın aşırı-sağın yükselişini kesmek olduğu ifade edilmiştir. Özellikle farklı partilere bölünmüş solun birleşmesi yönünde çağrılar yapıldı.[5][6]
Seçim öncesi kamuoyu yoklamaları, hiçbir grubun mutlak çoğunluğu elde edemeyeceğini ve ikinci turda çok sayıda partinin yarışacağını öngörmüştü. Bu durum da Macron'un 2024 seçimlerinden bir yıl sonra ikinci bir erken seçim çağrısı yapmak zorunda kalabileceği anlamına gelmekteydi.
Son seçim olan 2022 Fransa yasama seçimleri'nde Macron'u destekleyen Ensemble (Birlikte) grubu meclisteki sayısal çoğunluğu kaybetmişti. İki ana muhalefet bloğu, solcu Yeni Ekolojik ve Sosyal Halk Birliği (NUPES) ve aşırı sağcı RN ise sandalye sayısı bakımından önemli kazanımlar elde etmişti. Mutlak çoğunluğun oluşmadığı Meclis'te sıklıkla siyasi tartışmalar ve krizler yaşanmıştı.
Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransa'da yasama organı olan Ulusal Meclis'in 577 üyesi, tek üyeli seçim bölgelerinde iki turlu bir sistemle beş yıllığına seçilmektedir. İlk turda geçerli oyların salt çoğunluğunu ve kayıtlı seçmenlerin %25'inden fazlasının oyunu alan aday seçilir. Hiçbir adayın bu eşiğe ulaşamaması halinde, ilk iki aday ile kayıtlı seçmenlerin %12,5'inden daha fazla oy alan diğer adaylar arasında ikinci tur seçim yapılır. İkinci turda en çok oyu alan aday seçilir.
Yarışan gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]
2024 seçimlerinde dört ana blok yer almaktadır: Macron yanlısı güçlerin koalisyonu olan ve merkez sağı temsil eden Ensemble; La France Insoumise, Sosyalist Parti, Ekolojistler ve Fransız Komünist Partisi gibi solun ana partilerini bir araya getiren Yeni Halk Cephesi (NFP); Cumhuriyetçiler'den (LR) Éric Ciotti'nin de desteklediği aşırı-sağ olarak nitelendirilen Ulusal Birlik (RN) ve diğer LR adayları.
İlk tur[değiştir | kaynağı değiştir]
30 Haziran'da gerçekleşen ilk turun resmi olmayan sonuçlarına göre, RN ve müttefikleri yaklaşık %33 oy oranıyla birinci oldu. Yeni Halk Cephesi partileri yaklaşık %28 oranında oy aldı. Ensemble partileri %21 ve Cumhuriyetçiler ve çeşitli sağ adaylar %10 civarında oy almıştır. Seçimde 1997'den bu yana en yüksek katılım oranı olan %66.71'e ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre (ilk turdan sonra adayların çekilmesi hesaba katılmadan), 306 seçim bölgesi üçlü ikinci tura, 5 seçim bölgesi de dörtlü ikinci tura kaldı.
İkinci tur[değiştir | kaynağı değiştir]
7 Temmuza'da yapılan ikinci tur seçimlerde, ilk sonuçlara göre sol ittifak NFP 182, Başkan Macron'un ittifakı Ensemble 168, Ulusal Birlik Partisi 143, Cumhuriyetçiler ise 60 milletvekili çıkardı ancak hiçbir ittifak çoğunluğu sağlayacak 289 milletvekili sayısına ulaşamadı.[7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Fransa'da seçim sonuçları: İlk turun kazananları ve kaybedenleri". euronews. 1 Temmuz 2024. 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ "Fransa'da genel seçimin ilk turunda aşırı sağcı Ulusal Birlik birinci parti oldu". BBC News Türkçe. 30 Haziran 2024. 1 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ "Fransa seçimlerinde sürpriz: Sol ittifak Yeni Halk Cephesi birinci oldu, hiçbir ittifak Meclis'te çoğunluğu sağlayamadı". BBC News Türkçe. 7 Temmuz 2024. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
- ^ "Fransa'da genel seçimde sürpriz: Sol ittifakın zaferi manşetlerde". NTV. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
- ^ "Aşırı sağın AP zaferi sonrası erken seçim ilan edilmişti: Fransa'da kader anı". birgun.net. 29 Haziran 2024. 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ "Fransa'da erken seçim: Sol, aşırı sağa karşı birleşiyor". Medyascope Dış Haberler Servisi. 11 Haziran 2024. 2 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024.
- ^ Chrisafis, Angelique (7 Temmuz 2024). "France election: surprise win for leftwing alliance keeps Le Pen's far right from power". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.