Springe nei ynhâld

Oer-Hamlet

Ut Wikipedy
Oer-Hamlet
algemiene gegevens
oarspr. titel Hamlet
auteur William Shakespeare?
Thomas Kyd?
taal Ingelsk
foarm toanielstik
sjenre trageedzje
skreaun <1589
1e publikaasje (nea publisearre?)

Oer-Hamlet, yn it Ingelsk: Ur-Hamlet, is de namme wêrmei't in ferlern gien toanielstik fan ûnbekend auteurskip oantsjut wurdt. Der waard foar it earst yn 1589 nei ferwiisd yn Thomas Nashe syn yntroduksje ta it stik Menaphon, fan Robert Greene, mear as tsien jier foar't de Ingelske skriuwer en dichter William Shakespeare yn 1603/1604 syn wiidferneamde trageedzje Hamlet, Prins fan Denemark skreau. Ut in ferskaat oan oerlevere ferwizings docht bliken dat in toanielstik mei Hamlet yn 'e haadrol al wolbekend wie yn 'e njoggentiger jierren fan sechstjinde iuw, en der is bewiis fan in opfiering fan it stik yn 1594.

Om't Nashe, dy't Oer-Hamlet as earste neamde, yn deselde passaazje ek ferwiisde nei de toanielskriuwer Thomas Kyd, en fanwegen de oerienkomsten tusken Shakepeare syn Hamlet en Kyd syn The Spanish Tragedy, wurdt wolris oannommen dat Kyd de skriuwer wie fan Oer-Hamlet, mar dat it stik nea publisearre waard en ferlern gien is.

Oare literêr histoarisy binne fan tinken dat Oer-Hamlet in iere ferzje west hawwe moat fan Shakespeare syn eigen toanielstik, en skoarje dy hypoteze troch derop te wizen dat Hamlet oerlevere is yn trije tige ferskillende foarmen, Q1 út 1603, Q2 út 1604 en F út 1623, wat derop wize kinne soe dat Shakespeare oer in langere perioade oan Hamlet pield en byskaafd hat. Wylst de persize relaasje fan 'e koarte en skynber embryoanyske tekst fan Q1 mei de lettere ferzjes noch net wis is, hawwe guon saakkundigen suggerearre dat it in eardere foarm fan it toanielstik is, wat betsjutte kinne soe dat Oer-Hamlet in noch eardere ferzje wie, of dat it miskien wol Q1 sels wie. De miening fan 'e mearderheid fan 'e saakkundigen is lykwols dat Q1 in ferwrongen ûnautorisearre ferzje wie, wat útlizze soe wêrom't Q2 sa fluch dernei publisearre waard.

Boarnen, noaten en referinsjes

[boarne bewurkje]
Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  • Bloom, Harold, Shakespeare: The Invention of the Human, New York, 1998 (Riverhead), ISBN 1 57 32 21 201.
  • Edwards, Philip (red.), Hamlet, Prince of Denmark, yn: The new Cambridge Shakespeare, Cambridge, 1985 (Cambridge University Press), ISBN 0 52 12 21 51X.
  • Jenkins, Harold (red.), Hamlet, Prince of Denmark, yn: The Arden Shakespeare, Londen, 1982 (Methuen), ISBN 0 41 61 79 10X.
wurken fan Shakespeare
Shakespeariaanske trageedzjes
Antonius en Kleopatra | Hamlet | Julius Caesar | Kening Lear | Koriolanus | Macbeth | Otello | Romeo en Julia | Symbelinus | Timon fan Atene | Titus Androanikus | Troilus en Kressida
Shakespeariaanske histoaryske stikken
1 Hindrik IV | 2 Hindrik IV | Hindrik V | 1 Hindrik VI | 2 Hindrik VI | 3 Hindrik VI | Hindrik VIII | Kening Jan | Richard II | Richard III
Shakespeariaanske komeedzjes
Ein Goed, Alles Goed | De Fekke Nuet | De Fleurige Wyfkes | Folle Spul om Neat | Kardenio (ferlern gien) | De Keapman fan Feneesje | In Komeedzje Fol Fersinnen | Leafde's Lêst Al Leanne (ferlern gien) | Leafde's Lêst Net Leanne | Lyk om Lyk | In Midsimmernachtdream | Nei Jim Beleavjen | Perikles, Prins fan Tyrus | Symbelinus | De Stoarm | Trijekeningejûn | De Twa Aadlike Neven | De Twa Eallju fan Verona | It Winterjûnsteltsje
Shakespeariaanske poëzij
De Feniks en de Toartel | Fenus en Adoanis | De Hertstochtlike Pylger (foar in diel) | De Klaachsang fan in Minneresse | De Rôf fan Lukresia | Sonnetten (1 • 17 • 18)
Shakespeariaanske apokrifa
gedichtenIn Begraffenistreurdicht | De Hertstochtlike Pylger (foar in diel) | Oan de Keninginne | Sil Ik Stjerre | toanielstikkenArden fan Faversham | De Berte fan Merlyn | Edmund Izerkant | Edwert III | De Ferlerne Soan fan Londen | De Fleurige Duvel fan Edmonton | Hear Thomas Cromwell | John Oldcastle | Lokrinus | Musedoarus | Oer-Hamlet (ferlern gien) | De Puriteinske | Thomas More | Tomas fan Woodstock | In Trageedzje yn Yorkshire | Tsjeppe Em, de Moolnersdochter fan Manchester | De Twadde Trageedzje fan de Faam
oare ûnderwerpen oangeande Shakespeare
Mary Arden | Double Falsehood | First Folio | Fryske Shakespeare Stifting | Anne Hathaway | Teatse Eeltsje Holtrop | Douwe Kalma | King's Men | Lord Chamberlain's Men | Hamnet Shakespeare | John Shakespeare | Judith Shakespeare | Susanna Shakespeare | Shakespeare in Love | Shakespeariaansk auteurskipsdebat | Stationers' Register | Stratford-upon-Avon | Tryater