Irez a kontenajo

Ter-tremo

De Wikipedio
Ica artiklo bezonas revizo gramatikala. – Ka vu povas helpar ni revizar ica artiklo?

Ter-tremo o sismo esas geologiala fenomeno. Ter-tremo eventas kande kontinento-plaki movas una vers altra. Ulatempe la tensinta forci di plaki detonas efektigante ter-tremo.

La tremi mezuresas per seismografili e la forteso anuncesas segun skalo di Richter.

Severa tertremi en la mondo
Kande ol eventis loko forteso segun la
skalo di Richter
morti
11ma di marto 2011 nordo di Japonia
9
plu kam 10.000
8ma di oktobro 2005 nordo di Pakistan
7,8
plu kam 80.000
26ma di decembro 2003 Bam, Iran
6,8
plu kam 40.000
januaro 2001 Gujarat, India
6,9
plu kam 20.000
agosto 1999 İzmit, Turkia
7,5
15.000,
posible mem 40.000
1993 Latur, India
6,4
10.000
1990 provinco Gilan, Iran
7,7
plu kam 40.000
1988 Spitak, Armenia
6,9
25.000,
posible mem 60.000
1976 Tangshan, Chinia
7,8
255.000,
posible mem 650.000
1948 Turkmenistan, Sovietia
?
110.000
1927 Xining, Chinia
8,3
200.000
1923 Yokohama e Tokio, Japonia
8,3
150.000
1920 Gansu, Chinia
8,5
100.000
1755 Lisboa, Portugal
?
70.000
1556 Shaanxi, Chinia
?
830.000

Tertremala ondego

[redaktar | redaktar fonto]

Se l' epicentro dil tertremo esas en lito di ula maro od oceano, supra aquo-maso movas tre rapide efektigante ondo. Kande la movanta aquo-maso venas plu basa areo marala, l'energio di ondo koncentras su kreante ondego (cunamio). Che rivala areo l’energioza ondego atakas lando destruktante. L'ondego povas movar mem 800 km/h e kreskar til 10 metri venante rivo.

maxim severa ondegi
tempo loko perisinti
26ma di decembro 2004 Indiana oceano 160.000
1998 Papua-Nova-Guinea 8.000
1883 Krakatau, Indonezia 36.000
1792 Unzen-volkano, Japonia 15.000
365 Alexandria, Egiptia multa mili