İçeriğe atla

Portakal

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Portakal
Portakal ağacında portakal çiçeği ve meyvesi.
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Sapindales
Familya: Rutaceae
Alt familya: Aurantioideae
Oymak: Citreae
Cins: Citrus
Tür: C. sinensis
Citrus sinensis
(L.) Osbeck
Ortadan ikiye ayrılmış portakal

Portakal (Citrus sinensis), Citrus cinsi bir ağaç olan Citrus sinensis'i ve onun meyvesini tanımlar.

İpek yolunun Anadolu'dan geçtiği dönemlerde narenciye Hindistan civarından gelen ticari bir üründü. Ümit Burnu'nun keşfedilmesiyle ticaret yolları değişmiş, Asya kıtasının Avrupalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesiyle portakal üretiminin tamamı Portekiz civarına yayılmıştır. Türk topraklarına ilk kez Portekiz'den geldiği için Portekiz meyvesi anlamında Portakal (Portugal) meyvesi denmiş, zaman içinde de sadeleşerek portakala dönüşmüştür. Portakal'ın pomelo ile mandalina'nın doğal melezi olduğu sanılmaktadır.

Citrus sinensis'in meyvesine, "acı/ekşi portakal" olarak da anılan Citrus aurantium'un meyvesinden ayırabilmek için, "tatlı portakal" da denir.

Yetiştirildiği yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de Akdeniz ve Doğu Karadeniz (Rize ve Artvin çevresi) ayrıca Kıyı Ege'nin güneyi, Akdeniz çevresinde ve sıcaklık ortalaması 23 ila -3 °C arasında olan yerlerde yetişen ağaçlardır. En kaliteli Washington cinsi portakal Antalya ili Finike ilçesinde yetiştirilmektedir. Finike Çavdır köyü portakalı, en iyi portakal ödülü almıştır.

Ekolojik özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ο °C'ye kadar soğuğa dayanabilir. İyi drenajlı ve pH değeri 4,5-8 olan toprakları sever.[1]

Kullanıldığı yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kabuklarından portakal esansı, bu esanstan ise parfüm elde edilir. Gıda sanayisinde de bolca kullanır. Ayrıca ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır.

Besin değerleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Portakalın içerisinde B ve C vitaminleri bulunmaktadır.

Besin öğeleri 100 g
Enerji 192 kJ (46 kcal)
Karbonhidrat 11,54 g
Şeker 9,14 g
Lif 2,4 g
Yağ 0,21 g
Protein 0,70 g
Tiamin (B1 vit.) 0,100 mg (%8)
Riboflavin (B2 vit.) 0,040 mg (% 3)
Niasin (B3 vit.) 0,400 mg (% 3)
Pantotenik asit (B5) 0,250 mg (% 5)
B6 vitamini 0,051 mg (% 4)
Folat (Vit. B9) 17 mg (% 4)
C vitamini 45 mg (% 75)
Kalsiyum 43 mg (% 4)
Demir 0,09 mg (% 1)
Magnezyum 10 mg (% 3)
Fosfor 12 mg (% 2)
Potasyum 169 mg (% 4)
Çinko 0.08 mg (% 1)

%: Günlük önerilen miktar

Türkiye'de çeşitleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2019. 
  2. ^ "Finike Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  3. ^ "Kozan Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  4. ^ "Kuyucak Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  5. ^ "Köyceğiz Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.