Jump to content

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ

ດັດແກ້ລິງກ໌
ຈາກ ວິກິພີເດຍ
ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ
ທະຫານເຄືອຈັກກະພົບໃນທະເລຊາຍ
ຊາວຈີນຖືກຝັງທັງເປັນໂດຍທະຫານຍີ່ປຸ່ນ
ເຮືອອູຂອງເຢຍລະມັນລະຫວ່າງປະຕິບັດການ
ກອງທັບໂຊວຽດທີ່ສະຕາລິນກາດ
ເບີລິນຖືກທຳລາຍ
ເຄື່ອງບິນຮົບຍີ່ປຸ່ນກຽມຂຶ້ນບິນ
ຊ້າຍເທິງໄປຂວາ: ທະຫານເຄືອຈັກກະພົບໃນທະເລຊາຍ, ຊາວຈີນຖືກຝັງທັງເປັນໂດຍທະຫານຍີ່ປຸ່ນ, ເຮືອອູຂອງເຢຍລະມັນລະຫວ່າງປະຕິບັດການ, ກອງທັບໂຊວຽດທີ່ສະຕາລິນກາດ, ເບີລິນຖືກທຳລາຍ, ເຄື່ອງບິນຮົບຍີ່ປຸ່ນກຽມຂຶ້ນບິນ
ວັນທີ1 ກັນຍາ 1939 ເຖິງ 2 ກັນຍາ 1945
ສະຖານທີ່
ທະວີບເອີຣົບ ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຈີນ ຕາເວັນອອກກາງ ທະເລເມດີເຕຣາເນ ອາຟຣິກາເໜືອ ອາຟຣິກາຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ ທະວີບອົດສະຕຣາລີ ທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ ແລະ ອາເມຣິກາໃຕ້
ຜົນ

ຝ່າຍສຳພັນທະມິດຊະນະ

ຄູ່ສົງຄາມ
ຝ່າຍສຳພັນທະມິດ ຝ່າຍອັກສະ
ຜູ້ບັນຊາການ ແລະ ຜູ້ນຳ
ຜູ້ນຳຝ່າຍສຳພັນທະມິດ
 ຜູ້ນຳຝ່າຍອັກສະ
ຄວາມສູນເສຍ
  • ທະຫານເສຍຊີວິດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 16,000,000 ນາຍ
  • ພົນລະເມືອງເສຍຊີວິດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 45,000,000 ຄົນ
  • ເສຍຊີວິດທັງໝົດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 61,000,000 ຄົນ
  • (1937–1945)
[1]
  • ທະຫານເສຍຊີວິດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 8,000,000 ນາຍ
  • ພົນລະເມືອງເສຍຊີວິດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 4,000,000 ຄົນ
  • ເສຍຊີວິດທັງໝົດ:
  • ຫຼາຍກວ່າ 12,000,000 ຄົນ
  • (1937–1945)
[2]

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ (ອັງກິດ: World War II)[lower-alpha 1] ແມ່ນຄວາມຂັດແຍ່ງທາງທະຫານລະດັບໂລກລະຫວ່າງສອງຝ່າຍພັນທະມິດຄື: ຝ່າຍສຳພັນທະມິດ ແລະ ຝ່າຍອັກສະ. ປະເທດເກືອບທັງໝົດໃນໂລກ ລວມທັງປະເທດມະຫາອຳນາດໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນຄວາມຂັດແຍ່ງນີ້, ຫຼາຍປະເທດໄດ້ລົງທຶນລົງແຮງສຸດຄວາມສາມາດທັງໃນດ້ານເສດຖະກິດ, ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ວິທະຍາການວິທະຍາສາດທັງໝົດໃນສົງຄາມແບບເບັດເສັດ, ເຮັດໃຫ້ບໍ່ອາດແຍກຄວາມແຕກໄດ້ລະຫວ່າງຊັບພະຍາກອນຂອງພົນລະເມືອງ ແລະ ທະຫານ. ເຮືອບິນມີບົດບາດສຳຄັນໃນການຖິ້ມລະເບີດໃສ່ຈຸດຍຸດທະສາດອັນເປັນສູນກາງຂອງປະຊາກອນ ແລະ ຍັງໄດ້ມີການໃຊ້ລະເບີດນິວເຄຼຍພຽງສອງຄັ້ງໃນປະຫວັດສາດສົງຄາມ. ສົງຄາມຄັ້ງນີ້ຖືເປັນຄວາມຂັດແຍ່ງທີ່ຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດໃນປະຫວັດສາດ, ມີຜູ້ເສຍຊີວິດຫຼາຍເຖິງ70-85ລ້ານຄົນ. ຫຼາຍລ້ານຊີວິດຕາຍໄປຍ້ອນການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນທີ່ເອີ້ນວ່າໂຊອາ ຫຼື ໂຮໂລຄອສ, ຄວາມອຶດຫິວ, ການສັງຫານໝູ່ ແລະ ໂລກພະຍາດ. ຫຼັງການພ່າຍແພ້ຂອງຝ່າຍອັກສະ, ເຢຍລະມັນ, ໂອຕຣິດ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນຖືກຍຶດ, ແລະ ມິການດຳເນີນຄະດີອາດຊະຍາກຳສົງຄາມກັບເຫຼົ່າຜູ້ນຳຂອງເຢຍລະມັນ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ.

ສາເຫດຂອງສົງຄາມຍັງຄົງເປັນທີ່ຖົກຖຽງກັນຢູ່; ປັດໄຈທີ່ມີສ່ວນໄດ້ແກ່: ການມີອຳນາດຂຶ້ນຂອງລັກທິຟາຊິດໃນເອີຣົບ, ສົງຄາມກາງເມືອງແອັດສະປາຍ, ສົງຄາມຈີນ-ຍີ່ປຸ່ນຄັ້ງທີສອງ, ຂໍ້ຂັດແຍ່ງຊາຍແດນລະຫວ່າງໂຊວຽດ-ຍີ່ປຸ່ນ, ແລະ ຄວາມເຄັ່ງຕຶງຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີໜຶ່ງ. ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງຖືວ່າເລີ່ມຕົ້ນຂຶ້ນໃນວັນທີ1 ເດືອນກັນຍາປີ1939, ເມື່ອນາຊີເຢຍລະມັນພາຍໃຕ້ການນຳຂອງຮິດແລຮຸກຮານໂປໂລຍ. ສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະ ຝຣັ່ງປະກາດສົງຄາມກັບເຢຍລະມັນເມື່ອວັນທີ3 ເດືອນກັນຍາ. ພາຍໃຕ້ສົນທິສັນຍາໂມໂລຕອບ-ຣິບເບີນຕຣອບໃນເດືອນກັນຍາປີ1939, ເຢຍລະມັນ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດໄດ້ແບ່ງໂປໂລຍ ແລະ ໝາຍ"ເຂດອິດທິພົນ"ຂອງຕົນເອງຜ່ານປະເທດແຟງລັງ, ແອັດສະໂຕນີ, ລັດເວຍ, ລີຕົວນີ ແລະ ຣູມານີ. ນັບແຕ່ປາຍປີ1939ຫາຕົ້ນປີ1941, ຜ່ານການສູ້ຮົບຫຼາຍບັ້ນຮົບ ແລະ ສົນທິສັນຍາຫຼາຍສະບັບ, ເຢຍລະມັນໄດ້ພິຊິດ ຫຼື ຄວບຄຸມກວມເອົາພື້ນທີ່ສວ່ນໃຫຍ່ຂອງທະວີບເອີຣົບ ພາຍໃຕ້ພັນທະມິດທາງທະຫານທີ່ເອີ້ນວ່າຝ່າຍອັກສະ ລວມກັບອີຕາລີ, ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ອີກຫຼາຍປະເທດ. ພາຍຫຼັງການເລີ່ມຂຶ້ນຂອງສະໜາມຮົບໃນອາຟຣີກາເໜືອ ແລະ ຕາເວັນອອກ, ການລົ້ມສະຫຼາຍຂອງປະເທດຝຣັ່ງໃນກາງປີ1940, ສົງຄາມຍັງຄົງດຳເນີນໄປໂດຍຫຼັກແມ່ນລະຫວ່າງມະຫາອຳນາດຝ່າຍອັກສະເອີຣົບກັບຈັກກະວັດອັງກິດ, ໂດຍເຮັດສົງຄາມຢູ່ແຫຼມບານກັງ, ການສູ້ຮົບທາງອາກາດເທິງທ້ອງຟ້າຂອງອັງກິດ, ຍຸດທະການຖິ້ມລະເບີດໃສ່ສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະ ບັ້ນຮົບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ. ໃນເດືອນມິຖຸນາປີ1941, ເຢຍລະມັນໄດ້ນຳພາຝ່າຍອັກສະເອີຣົບບຸກສະຫະພາບໂຊວຽດ ໂດຍເປີດສາກສະໜາມຮົບໃນດ້ານຕາເວັນອອກ.

ຍີ່ປຸ່ນມີເປົ້າໝາຍແມ່ນຍຶດຄອງອາຊີຕາເວັນອອກ ແລະ ອາຊີປາຊີຟິກ, ແລະ ໃນປີ1937ກໍໄດ້ເຮັດສົງຄາມກັບສາທາລະນະລັດຈີນ. ໃນເດືອນທັນວາປີ1941, ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ບຸກໂຈມຕີດິນແດນຂອງອາເມຣິກາ ແລະ ສະຫະລາຊະອານາຈັກເກືອບພ້ອມກັນກັບການຮຸກຮານອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ແລະ ປາຊີຟິກກາງ, ລວມເຖິງການບຸກອ່າວໄຂ່ມຸກ,[lower-alpha 2] ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ສະຫະລາຊະອານາຈັກປະກາດສົງຄາມກັບຍີ່ປຸ່ນ. ມະຫາອຳນາດຝ່າຍອັກສະເອີຣົບປະກາດສົງຄາມກັບສະຫະລັດເພື່ອເປັນການຮ່ວມມື. ໃນໄລຍະເວລາບໍ່ດົນ, ຍີ່ປຸ່ນສາມາດຍຶດຄອງເອົາພື້ນທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກຕາເວັນຕົກໄດ້, ແຕ່ຄວາມຄືບໜ້າກໍໄດ້ຢຸດລົງໃນປີ1942 ເມື່ອພວກເຂົາໄດ້ປະລາໄຊໃນບັ້ນຮົບທາງທະເລທີ່ມິດເວອັນເປັນຍຸດທະສາດທີ່ສຳຄັນ. ຄວາມພ່າຍແພ້ຄັ້ງສຳຄັນໃນປີ1943 ລວມມີ: ການພ່າຍແພ້ຂອງເຢຍລະມັນໃນແນວບັ້ນຮົບດ້ານຕາເວັນອອກ, ການບຸກຮຸກຮານຊີຊີລີ ແລະ ແຜ່ນດິນຫຼັກຂອງອີຕາລີຂອງຝ່າຍສຳພັນທະມິດ, ແລະ ການຮຸກສວນຄືນຂອງຝ່າຍສຳພັນທະມິດໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ; ເຮັດໃຫ້ກຳລັງຂອງພວກຝ່າຍຟາຊິດອັກສະອ່ອນເພຍລົງ ແລະ ບັງຄັບໃຫ້ຕ້ອງລ່າຖອຍໜີໃນທຸກດ້ານ. ໃນປີ1944, ຝ່າຍສຳພັນທະມິດໄດ້ບຸກຝຣັ່ງທີ່ເຢຍລະມັນຍຶດຄອງ, ໃນຂະນະທີ່ສະຫະພາບໂຊວຽດບຽດຍຶດດິນແດນຂອງຕົນທີ່ເຄີຍສູນເສຍໄປ ແລະ ໄດ້ບຸກດັນເຢຍລະມັນ ແລະ ຝ່າຍອັກສະເອີຣົບຄືນ. ລະຫວ່າງປີ1944-1945, ຍີ່ປຸ່ນໄດ້ປະສົບກັບການລຸກຮືໃນອາຊີແຜ່ນດິນໃຫຍ່, ໃນຂະນະທີ່ຝ່າຍສຳພັນທະມິດເຮັດໃຫ້ກອງທັບເຮືອຍີ່ປຸ່ນອ່ອນແອຢ່າງໝັກ ແລະ ຍຶດເກາະທີ່ສຳຄັນໃນມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກໄດ້. ສົງຄາມໃນເອີຣົບສິ້ນສຸດລົງດ້ວຍການປົດປ່ອຍດິນແດນທີ່ເຢຍລະມັນຍຶດຄອງ; ການຮຸກຮານເຢຍລະມັນໂດຍຝ່າຍສຳພັນທະມິດຕາເວັນຕົກ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດ, ເຊິ່ງໄດ້ສິ້ນສຸດລົງເມື່ອນະຄອນຫຼວງແບັກແລັງ(ເບີລິນ)ຂອງເຢຍລະມັນລົ້ມສະຫຼາຍຈາກການບຸກຂອງກອງທັບໂຊວຽດ; ອັດຕະວິນິບາດກຳຂອງຮິດແລ; ແລະ ການຍອມຈຳນົນຢ່າງບໍ່ມີເງື່ອນໄຂຂອງເຢຍລະມັນໃນວັນທີ8 ເດືອນພຶດສະພາປີ1945. ຫຼັງຈາກການປະຕິເສດຂອງຍີ່ປຸ່ນທີ່ຈະຍອມຈຳນົນຕາມເງື່ອນໄຂຂອງປະຕິນຍາພອດສະດາມ, ສະຫະລັດໄດ້ຖິ້ມລະເບີດປະລານະມູລູກທຳອິດລົງໃສ່ເມືອງຮິໂຣຊິມະເມື່ອວັນທີ6 ສິງຫາ ແລະ ລູກທີສອງລົງໃສ່ເມືອງນາງາຊາກິເມື່ອວັນທີ9 ສິງຫາ. ເມື່ອປະເຊີນໜ້າກັບການຮຸກຮານທີ່ໃກ້ເກາະຍີ່ປຸ່ນເຂົ້າມາເລື້ອຍໆ, ຄວາມເປັນໄປໄດ້ທີ່ຈະຖືກຖິ້ມລະເບີດປະລາມະນູເພີ່ມອີກ, ແລະ ການປະກາດສົງຄາມຂອງສະຫະພາບໂຊວຽດກັບຍີ່ປຸ່ນກ່ອນເປີດສາກບຸກມານຈູຣີ, ຍີ່ປຸ່ນຈຶ່ງປະກາດຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະຍອມຈຳນົນເມື່ອວັນທີ10 ສິງຫາ, ແລະ ໄດ້ລົງນາມໃນສົນທິສັນຍາຍອມຈຳນົນເມື່ອວັນທີ2 ກັນຍາປີ1945.

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງໄດ້ປ່ຽນແນວທາງທາງການເມືອງ ແລະ ໂຄງສ້າງທາງສັງຄົມ, ແລະ ວາງຮາກຖານໃຫ້ແກ່ກົດລະບຽບລະຫວ່າງປະເທດໃນທົດສະວັດທີ່ເຫຼືອຂອງສະຕະວັດທີXX ແລະ ສະຕະວັດທີXXI. ອົງການສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ເພື່ອສົ່ງເສີມຄວາມຮ່ວມມືລະຫວ່າງປະເທດ ແລະ ປ້ອງກັນການເກີດຄວາມຂັດແຍ່ງ, ໂດຍມີມະຫາອຳນາດທີ່ຊະນະສົງຄາມລວມມີ: ຈີນ, ຝຣັ່ງ, ສະຫະພາບໂຊວຽດ, ສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນສະມາຊິກຖາວອນຂອງຄະນະມົນຕີຄວາມໝັ້ນຄົງ. ສະຫະພາບໂຊວຽດ ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາກາຍເປັນຄູ່ແຂ່ງກັນໃນຖານະອະພິມະຫາອຳນາດ, ເຮັດໃຫ້ເກີດສົງຄາມເຢັນ. ເນື່ອງຈາກຄວາມອ່ອນເພຍໜັກຈາກສົງຄາມໃນເອີຣົບ, ອິດທິພົນຂອງເຫຼົ່າມະຫາອຳນາດຫຼຸດໜ້ອຍລົງ, ເຮັດໃຫ້ເກີດການແຍກຕົວເປັນເອກະລາດຈາກອານານິຄົມຂອງບັນດາປະເທດຫົວເມືອງຂຶ້ນໃນອາຟຣິກາ ແລະ ອາຊີ. ປະເທດສ່ວນໃຫຍ່ທີ່ອຸດສາຫະກຳໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍໄດ້ເດີນໜ້າຟື້ນຟູ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວທາງເສດຖະກິດ.

ວັນເລີ່ມຕົ້ນ ແລະ ສິ້ນສຸດ[ດັດແກ້]

ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງເລີ່ມຕົ້ນຂຶ້ນໃນເອີຣົບເມື່ອວັນທີ1 ກັນສາປີ1939[3][4] ດ້ວຍການຮຸກຮານໂປໂລຍ ແລະ ການປະກາດສົງຄາມຂອງສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະ ຝຣັ່ງໃນອີກສອງມື້ຕໍ່ມາເມື່ອວັນທີ3 ເດືອນກັນຍາ. ສ່ວນວັນທີ່ສົງຄາມໃນຝັ່ງປາຊີຟິກເລີ່ມຕົ້ນແມ່ນລວມມີ: ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງສົງຄາມຈີນ-ຍີ່ປຸ່ນຄັ້ງທີສອງເມື່ອວັນທີ7 ກໍລະກົດປີ1937,[5][6] ຫຼື ການຮຸກຮານມານຈູຣີກ່ອນໜ້າເມື່ອວັນທີ19 ກັນຍາປີ1931.[7][8] ບາງຄົນກໍອີງຕາມນັກປະຫວັດສາດຊາວອັງກິດ ເອ. ເຈ. ພີ. ເທເລີ ເຊິ່ງໄດ້ກ່າວວ່າສົງຄາມຈີນ-ຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ສົງຄາມໃນເອີຣົບ ແລະ ລະບົບຫົວເມຶອງຂຶ້ນຂອງເອີຣົບເກີດຂຶ້ນພ້ອມໆກັນ ແລະ ໄດ້ກາຍເປັນສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງເຕັມຕົວໃນປີ1941.[9] ທິດສະດີອື່ນໆກ່ຽວກັບວັນເລີ່ມຕົ້ນຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງກໍລວມເອົາການຮຸກຮານອະບິດຊິນີ(ເອທິໂອປີ)ຂອງອີຕາລີເມື່ອວັນທີ3 ຕຸລາປີ1935ນຳ.[10] ແອນໂທນີ ບີເວີ ນັກປະຫວັດສາດຊາວອັງກິດ ມອງວ່າຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງແມ່ນຍຸດທະການບັ້ນຮົບການກິນກໍ ລະຫວ່າງຍີ່ປຸ່ນກັບກອງກຳລັງມົງໂກລີ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດຕັ້ງແຕ່ເດືອນພຶດສະພາຫາເດືອນກັນຍາປີ1939.[11] ບາງຄົນກໍວ່າສົງຄາມກາງເມືອງແອັດສະປາຍເປັນຈຸດເລີ່ນຕົ້ນ ຫຼື ເປັນຈຸດບົ່ງຊີ້ຂອງສົງຄາມຄັ້ງທີສອງ.[12][13]

ວັນທີ່ສົງຄາມສິ້ນສຸດທີ່ແນ່ນອນຍັງບໍ່ມີທີ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບໃນລະດັບສາກົນ. ເປັນທີ່ຍອມຮັບກັນໂດຍທົ່ວໄປວ່າເວລາທີ່ສົງຄາມສິ້ນສຸດລົງແມ່ນການສະຫງົບເສິກໃນວັນທີ15 ສິງຫາປີ1945(ວັນໄຊເໜືອຍີ່ປຸ່ນ), ແທນທີ່ຈະຍອມຮັບເອົາວັນທີ່ຍີ່ປຸ່ນຍອມຈຳນົນໃນວັນທີ2 ທັນວາ ກັນຍາປີ1945 ເຊິ່ງເປັນວັນທີ່ສົງຄາມໃນອາຊີຢຸດຕິລົງຢ່າງເປັນທາງການ. ສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບລະຫວ່າງຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ສຳພັນທະມິດຖືກລົງນາມໃນປີ1951.[14] ສົນທິສັນຍາວ່າດ້ວຍອະນາຄົດຂອງເຢຍລະມັນໃນປີ1990ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ເຢຍລະມັນຕາເວັນອອກ ແລະ ຕາເວັນຕົກລວມກັນເປັນເອກະພາບ ແລະ ແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນຫຼັງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ.[15] ບໍ່ມີການລົງນາມສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບຢ່າງເປັນທາງການລະຫວ່າງຍີ່ປຸ່ນ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດ,[16] ເຖິງແມ່ນແນວນັ້ນ ພາວະສົງຄາມຂອງລະຫວ່າງທັງສອງປະເທດກໍໍສິ້ນສຸດລົງແລ້ວໃນປະຕິນຍາຮ່ວມໂຊວຽດ-ຍີ່ປຸ່ນປີ1956, ເຊິ່ງໄດ້ມີການຟື້ນຟູຄວາມສຳພັນທາງການທູດໂດຍສົມບູນລະຫວ່າງທັງສອງປະເທດ. [17]

ຂໍ້ຄວາມ[ດັດແກ້]

  1. ↑ ມັກຖືກຫຍໍ້ເປັນ WWII ຫຼື WW2
  2. ↑ ເອີ້ນອີກຊື່ວ່າ ອ່າວເພີນ(Pearl), ອີງຈາກປຶ້ມແບບຮຽນປະຫວັດສາດ ມ.7

ອ້າງອີງ[ດັດແກ້]

  1. ↑ Wallechinsky, David: David Wallechinsky's Twentieth Century : History With the Boring Parts Left Out, Little Brown & Co., 1996, ISBN 0-316-92056-8, ISBN 978-0-316-92056-8 - cited by White
  2. ↑ Brzezinski, Zbigniew: Out of Control: Global Turmoil on the Eve of the Twenty-first Century, Prentice Hall & IBD, 1994, ASIN B000O8PVJI - cited by White
  3. ↑ Weinberg 2005, p. 6.
  4. ↑ Wells, Anne Sharp (2014) Historical Dictionary of World War II: The War against Germany and Italy. Rowman & Littlefield Publishing. p. 7.
  5. ↑ Ferris, John; Mawdsley, Evan (2015). The Cambridge History of the Second World War, Volume I: Fighting the War (in ອັງກິດ). Cambridge: Cambridge University Press.
  6. ↑ Förster & Gessler 2005, p. 64.
  7. ↑ Ghuhl, Wernar (2007) Imperial Japan's World War Two Transaction Publishers pp. 7, 30
  8. ↑ Polmar, Norman; Thomas B. Allen (1991) World War II: America at war, 1941–1945 ISBN 978-0-394-58530-7
  9. ↑ Hett, Benjamin Carter (1 August 1996). ""Goak here": A.J.P. Taylor and 'The Origins of the Second World War.'". Canadian Journal of History (in English). 31 (2): 257–281. doi:10.3138/cjh.31.2.257. Archived from the original on 7 March 2023. Retrieved 14 September 2022.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. ↑ Ben-Horin 1943, p. 169; Taylor 1979, p. 124; Yisreelit, Hevrah Mizrahit (1965). Asian and African Studies, p. 191. For 1941 see Taylor 1961, p. vii; Kellogg, William O (2003). American History the Easy Way. Barron's Educational Series. p. 236 ISBN 978-0-7641-1973-6. There is also the viewpoint that both World War I and World War II are part of the same "European Civil War" or "Second Thirty Years' War": Canfora 2006, p. 155; Prins 2002, p. 11.
  11. ↑ Beevor 2012, p. 10.
  12. ↑ "In Many Ways, Author Says, Spanish Civil War Was 'The First Battle Of WWII'", NPR, 10 March 2017
  13. ↑ Frank, Willard C. (1987). "The Spanish Civil War and the Coming of the Second World War". The International History Review. 9 (3): 368–409. doi:10.1080/07075332.1987.9640449. JSTOR 40105814. Archived from the original on 1 February 2022. Retrieved 17 February 2022 – via JSTOR.
  14. ↑ Masaya 1990, p. 4.
  15. ↑ "German-American Relations – Treaty on the Final Settlement concerning Germany". usa.usembassy.de. 12 September 1990. Archived from the original on 7 May 2012. Retrieved 6 May 2012.
  16. ↑ Why Japan and Russia never signed a WWII peace treaty Archived 4 ມິຖຸນາ 2018 at the Wayback Machine. Asia Times.
  17. ↑ Texts of Soviet–Japanese Statements; Peace Declaration Trade Protocol. Archived 9 ທັນວາ 2021 at the Wayback Machine The New York Times, page 2, 20 October 1956. Subtitle: "Moscow, October 19. (UP) – Following are the texts of a Soviet–Japanese peace declaration and of a trade protocol between the two countries, signed here today, in unofficial translation from the Russian". Quote: "The state of war between the U.S.S.R. and Japan ends on the day the present declaration enters into force [...]"
ດຶງຂໍ້ມູນຈາກ "https://lo.wikipedia.org/w/index.php?title=ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ&oldid=107911"