Перайсці да зместу

Бітва за Маскву

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Бітва за Маскву
Асноўны канфлікт: Вялікая Айчынная вайна
Савецкія зенітчыкі на даху гасцініцы «Масква». На заднім плане бачны замаскіраваны Крэмль
Савецкія зенітчыкі на даху гасцініцы «Масква». На заднім плане бачны замаскіраваны Крэмль
Дата 30 верасня 1941 года — 20 красавіка 1942
Месца паўночныя, паўночна-заходнія, заходнія, паўднёва-заходнія, паўднёвыя наваколлі Масквы, СССР
Вынік стратэгічная перамога СССР, крах плану «Барбароса» і аперацыі «Тайфун»
Праціўнікі
СССР Германія
Камандуючыя
І. В. Сталін
М. Ф. Ватуцін
Г. К. Жукаў
К. К. Ракасоўскі
І. С. Конеў
М. Ф. Ватуцін
А. Гітлер
В. фон Браўхіч
Сілы бакоў
1 929 406 чалавек
14 000 гармат
1700 танкаў
1390 самалётаў
1 250 000 чалавек
7600 гармат
900 танкаў
667 самалётаў
Страты
беззваротныя каля 937 000 чалавек,
санітарныя каля 899 000 чалавек
больш за 500 000 чалавек, беззваротныя, санітарныя, без вестак зніклыя
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бітва за Маскву — баявыя дзеянні савецкіх і нямецкіх войскаў на маскоўскім напрамку. Дзеліцца на 2 перыяды: абарончы (30 верасня — 4 снежня 1941 года) і наступальны, які складаецца з двух этапаў: контрнаступленне (5 снежня 1941 года — 7 студзеня 1942 года) і наступленне савецкіх войскаў (7 студзеня — 30 сакавіка 1942 года). У заходняй гістарыяграфіі бітва вядомая як «Аперацыя Тайфун».

Бітва разгарнулася на прасторы, межы якога на поўначы праходзілі па рацэ Волзе ад Калязіна да Ржэва, на захадзе — па ракаднай чыгуначнай лініі Ржэў — Вязьма — Бранск, на поўдні — па ўмоўнай лініі Ражск — Гарбачова — Дзяцькава.

На абарончым этапе бітвы былі праведзены: Арлоўска-Бранская, Вяземская, Мажайска-Малаяраславецкая, Калінінская, Тульская, Клінска-Сонечнагорская і Нара-Фамінская франтавыя аперацыі.

5 снежня 1941 года Чырвоная армія перайшла ў контрнаступленне па ўсім фронце пад Масквой, правёўшы пры гэтым шэраг паспяховых франтавых наступальных аперацый і адкінула ворага на 150—300 кіламетраў ад сталіцы.

Бітва за Маскву — адзін з пераломных момантаў у Вялікай Айчыннай вайне.

Папярэднія падзеі

[правіць | правіць зыходнік]

Вайна з Савецкім Саюзам, нягледзячы на першапачатковыя перамогі, развівалася для нямецкага камандавання некалькі па іншым сцэнары чым з Польшчай або заходнееўрапейскімі краінамі. План бліцкрыгу (Аперацыя «Барбароса») прадугледжваў узяцце Масквы на працягу першых 10-12 тыдняў вайны. Аднак, нягледзячы на поспехі вермахта ў першы месяц наступлення, узмоцнены супраціў Чырвонай арміі і шэраг аб’ектыўных прычын перашкодзілі яго выкананню.

Толькі Смаленская бітва ліпеня — верасня 1941 года затрымала прасоўванне захопнікаў да Масквы на два месяцы. Германскія стратэгі не змаглі ў поўнай меры прадугледзець усіх выдаткаў, звязаных са значным пашырэннем фронту, зносам матэрыяльнай часткі ўдарных груповак і падзеннем наступальнага духу салдат і афіцэраў у выпадку неспадзяванага зацятага супраціву суперніка.

Вынікі Маскоўскай бітвы

[правіць | правіць зыходнік]

У ходзе бітвы нямецкія войскі пацярпелі адчувальнае паражэнне. У выніку контрнаступлення і агульнага наступлення яны былі адкінутыя на 100—250 км. Цалкам былі вызваленыя Тульская, Разанская і Маскоўская вобласці, многія раёны Калінінскай, Смаленскай і Арлоўскай абласцей.

На паштовых марках, паштоўках і манетах

[правіць | правіць зыходнік]