Jump to content

Ձեռք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ձեռք
Տեսականատոմիական կառուցվածքների դաս
Ենթադասautopod region?[1], manipulator? և անհատական ​​անատոմիական կառուցվածք
Մասն էfree upper limb?
Կազմված էմատ, ձեռքի ափ, Ճկույթ, մատնեմատ, Միջնամատ, Ցուցամատ, Բութ մատ, carpal bone?, metacarpal bones? և back of hand?
Զարկերակulnar artery?
ԵրակDorsal venous network of hand?
Միանում էՆախաբազուկ
MeSHA01.378.800.667
Foundational Model of Anatomy9712
Terminologia Anatomica 98A01.1.00.025
Նկարագրված էԲրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան, Gujin Tushu Jicheng?, Metropolitan Museum of Art Tagging Vocabulary? և 1911 Encyclopædia Britannica
 Hands Վիքիպահեստում
Մարդու աջ ձեռքի ափային և թիկնային երեսները
Աջ ձեռքի ոսկրերըի ռենտգենոգրաֆիկ պատկեր
Tupaia javanica, Homo sapiens

Ձեռք, մարդու վերին վերջույթի՝ նախաբազկին հաջորդող հատված, նուրբ շարժումներ կատարող բռնող օրգան։ Ձեռքը կազմված է դաստակից, նախադաստակից և հինգ մատներից, որոնք դիպչելու զգացողության հիմնական օրգաններն են հանդիսանում։

Դաստակի հենքակմախքը կազմված է երկու շարքով դասավորված 8 կարճ ոսկորներից, որոնք միմյանց հետ միացած են ներդաստակային միջոսկրային շարակցական կցումների՝ կապանների և հոդերի միջոցով։ Դաստակը միացած է նախաբազկի հետ ճաճանչ-դաստակային հոդով, իսկ առաջին և երկրորդ շարքերը միմյանց հետ կազմում են սահմանափակ շարժումներ կատարող ներդաստակային հոդը։

Նախադաստակի հենքակմախքը կազմում են 5 կարճ խողովակավոր, բարակ նախադաստակոսկրերը, որոնք դաստակի երկրորդ շարքի ոսկրերի մասնակցությամբ կազմում են դաստակ-նախադաստակային հոդեր։

Մատների հենքակմախքը մատոսկրերը կամ ֆալանգներն են. յուրաքանչյուր երկար մատ ունի 3-ական ֆալանգ՝ հիմային (մերձադիր), միջին և եղնգային (հեռադիր), բացի բութ մատից, որն ունի 2 ֆալանգ՝ հիմային և եղնգային։

Ձեռքի և մատների շարժումներն իրականանում են 36 մկանների մասնակցությամբ, որոնց մի մասը կազմող կարճ (սեփական) 21 մկանները տեղադրված են ձեռքի շրջանում, իսկ մնացած 15 մկանները դասավորված են նախաբազկի ափային և թիկնային երեսներին։

Ձեռքը և մատները շարժող մկաններն ու մաշկը նյարդավորվում են միջնակ, ծղիկային և ճաճանչային նյարդերի, անոթավորվում՝ ծղիկային և ճաճանչային զարկերակների ճյուղերով։

Ձեռքի կազմավորումը, որպես աշխատանք կատարող օրգանի, մարդու ձևավորման պրոցեսում պայմանավորված է գլխուղեղի հարաճուն զարգացմամբ։

Ժեստերով արտահայտման գործում ձեռքը ունի կարևոր նշանակություն։

Որոշ մարզաձևերում և արվեստի տեսակներում ձեռքը ծառայում է որպես տեղաշարժման միջոց։

Ձեռքը կիրառվում է որպես չափման միավոր։

Եգիպտական հիերոգրիֆների մեջ, ինչպես նաև ացտեկների և մայաների մոտ հաճախ ձեռքի պատկերը կիրառվել է որպես շարժում նկարագրելու միջոց։

Հիրոմանսիայի բնագավառում ձեռքի վերնամաշկի ծալքերը կիրառվում են որպես անհատի ճակատագիրը ուսումնասիրելու միջոց։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընթերցե՛ք «ձեռք» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 698