Jump to content

Դելավեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դելավեր (այլ կիրառումներ)
Դելավեր
անգլ.՝ Delaware
flag of Delaware? Զինանշան


ԵրկիրԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Մասն էՄայրցամաքային նահանգներ և Հյուսիսատլանտյան նահանգներ
ՀիմնOur Delaware?
ԿարգավիճակԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում էԱՄՆ
ՎարչկենտրոնԴովեր
Ամենաբարձր կետEbright Azimuth?
ԲԾՄ18 մետր
Օրենսդրական մարմինDelaware General Assembly?
Դատական մարմինDelaware Supreme Court?
ՆահանգապետՋեք Մարկել
Միության մուտքդեկտեմբերի 7, 1787
Բնակչություն
989 948 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (45 տեղ)
Տարածք6452 կմ²  (49 տեղ)
Հիմնադրված էդեկտեմբերի 7, 1787 թ.
Սահմանակցում էՆյու Ջերսի, Փենսիլվանիա և Մերիլենդ
Ժամային գոտիEDT? և Ամերիկա/Նյու Յորք
ՀապավումDE[2]
ՓոխարինեցDelaware Colony?
ISO 3166-2 կոդUS-DE
Անվանված էDelaware Bay?[3]
ՄականունThe First State
Միության մուտքդեկտեմբերի 7, 1787
delaware.gov(անգլ.)

Դելավեր (անգլերեն՝ Լսել Delaware), Դելավերը ԱՄՆ-ի 50 նահանգներից մեկն է։ ԱՄՆ-ի հյուսիս-արևելյան մասում։ Այն սահմաններ ունի Մերիլենդի հետ հարավում, հյուսիս-արևմուտքից Փենսիլվանիայի և արևելքից Նյու Ջերսիի և Ատլանտյան օվկիանոսի հետ։

Դելավերն զբաղեցնում է Դելմարվա թերակղզու հյուսիսարևելյան մասը։ Դա սահմաններով երկրորդ խոշորագույն և բնակչությամբ վեցերորդ խոշորագույն նահանգն է, բայց խիտ բնակեցված է։ Դելավերը բաժանված է երեք մասերի։ Նոր Քելսի շրջան, Քենթ շրջան և Սուսեշս շրջան։ Թեև հարավային երկու երկրները պատմականորեն հիմնականում գյուղատնտեսական բնույթ են կրում։

16-րդ դարում եվրոպական կողմը ուսումնասիրելուց առաջ Դելավերում բնակեցված էր բնիկ ամերիկացիների մի քանի խմբեր, այդ թվում ` հյուսիսում Լենապատը և հարավայինում Նանթիկոկենը։ Այն սկզբում գաղութացվել էր հոլանդական առևտրականների կողմից։ Դելավերն ամերիկյան հեղափոխության մասնակից 13 գաղութներից մեկն էր։ 1787 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Դելավերն առաջին պետությունն էր, որը վավերացրեց Միացյալ Նահանգների Սահմանադրությունը և արդեն հայտնի էր որպես «Առաջին նահանգ»։

Բնիկ ամերիկացիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախքան Դելավերը բնակեցրած եվրոպացի գաղութատերերը, տարածքը անվանված էր Արևելյան Ալգոնսկյան ցեղերի անունով, որը հայտնի էր որպես Յունամի Լենապատ կամ Դելավեր, որն ապրում էր հիմնականում ափին և Նանտիկոկին, որը զբաղեցնում էր հարավային Դելմարվա թերակղզու մեծ մասը։

Ժողովրդագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգների մարդահամարի բյուրոն գնահատում է, որ 2016 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ Դելավերում բնակչությունը 952.065 մարդ է, որը ԱՄՆ-ի 2010 թվականի մարդահամարից հետո աճել է 6.0 %-ով։

Բնակչության դինամիկան ըստ տարեթվերի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1940- 266 505 մարդ
  • 1950- 318 085 մարդ
  • 1960- 446 292 մարդ
  • 1970- 548 104 մարդ
  • 1980- 594 338 մարդ
  • 1990- 666 168 մարդ
  • 2000- 783 600 մարդ
  • 2010- 897 934 մարդ

Հետաքրքիր փաստեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դելավերի Դովեր քաղաքից քիչ հեռու է տեղակայված ԱՄՆ ռազմաօդայինբազան, որը ամենամեծերից է երկրում։ Բացի իր հիմնական գործառույթից, բազան նաև ժամանակավոր դիարան է ամերիկացի զինծառայողների և քաղաքական դեմքերի համար, որոնք մահացել են ծառայության ընթացքում։

Դելավերը մեծ ազդեցություն ունեցավ ԱՄՆ Սահմանադրության վերջնական տեքստի ձևակերպման վրա։ Հետևաբար, շատերը այն անվանում են Մեծ Դելավեր նահանգի Սահմանադրություն[4]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դելավեր» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 326