Edukira joan

Zenbakien deskonposizio

Wikipedia, Entziklopedia askea

Zenbakien deskonposizioa, zenbaki bat osatzen duten unitate ezberdinen arteko konbinazioak egitea da; hau da, zenbaki bat hainbat zatitan banatzea. Zenbakiak deskonposatzeko, zenbaki-sistema hamartarra erabili behar da. Zazpi zatitan banatzen da eta zenbakien deskonposizioa egiteko, garbi izan behar ditugu zenbaki-sistemaren atalak zeintzuk diren, horiekin egin beharko dugulako lan. Hona hemen zenbaki-sistemaren zatiak*: batekoa edo unitatea (U), hamarrekoa (H), ehunekoa (E), milakoa (M), hamar milakoa (HM), ehun milakoa (EM) eta milioikoa. Zenbakien deskonposaketa egiteko beraz, zenbaki-sistema hamartarraren taula hau izango dugu oinarri:

*Zenbaki-sistemaren atalak
Milioia EM HM M E H U
1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

8.000.000

9.000.000

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

800.000

900.000

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

100

200

300

400

500

600

700

800

900

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Zenbaki hauek deskonposatzeko, zenbaki hamartarren arteko banaketa eta batura egin behar da eta zenbakien banaketa hori egiteko, ondorengo taula huts hau erabiliko dugu, zenbakien zifrak taula honetan kokatuz eta bakoitza dagokion lekuan ezarriz:

Milioia EM HM M E H U

ADI!: Zenbaki baten zifrak taulan kokatzerako orduan, beti atzetik hasi behar da!

Deskonposaketa -n

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Polinomioak zenbaki konplexuen multzoan hartzen baditugu, izendatzailearekiko egiten den deskonposaketa faktore ireeduzibleak erabiliz egingo da eta honelakoa izango da: non erro desberdinak izango dira eta berretzaile bakoitza multiplizitatea. Zenbait propietate aplikatu beharko dira k funtzio arrazional bat lortu arte. Horren ostean, honelako zerbait lortu beharko litzateke: , non deg .

Zenbakien deskonposaketen adibideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 78.593
Bideo honetan, zenbakien deskonposaketaren gaia jorratzeko adibide bat azaltzen da.
Milioia EM HM M E H U
7 8 5 9 3

78.593= 7HM + 8M + 5E + 9H + 3U

78.593= 70.000 + 8.000 + 500 + 90 + 3


70.000

+ 500

90

3

____________

   78.593
  • 4.372.569
Milioia EM HM M E H U
4 3 7 2 5 6 9

4.072.587= 4 Milioi + 3 EM + 7HM + 2M + 5E + 8H + 7U

4.072.587= 4.000.000 + 300.000 + 70.000 + 2.000 + 500 + 80 + 7


4.000.000

      300.000

70.000

+ 2.000

             500
               80
                 7

____________

4.072.587

0-aren erabilera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zenbaki batean 0 zifra agertzen bada, kontuan izan bere balio hutsa dela. Hona hemen adibide bat:

  • 3.074
Milioia EM HM M E H U
3 0 7 4

3.074 = 3M + 7H + 4 U

3.074= 3.000 + 70 + 4

     3.000
 +      70
         4

_____________

     3.074

Deskonposaketa honetan, ez da ehunekorik agertzen, bere balioa 0 (0E) delako.

Egindako deskonposaketa ondo dagoela frogatzeko, deskonposaketaren atalak batu behar dira.

Adibidez: 345 zenbakia honela deskonposatzen da → 300E + 40H + 5U; hau da, 300 + 40 + 5= 345. Deskonposaketa hau zuzena da, zenbaki-sistema hamartarren atalen arteko baturak, lortu nahi den zenbakia ematen duelako.

Beste modu batzuk

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aipatutakoaz gain, deskonposaketa egireko beste zenbait modu ere erabil daitezke. Hona hemen, 35 zenbakiaren deskonposaketaren adibide bat;

35 = 30 + 5

35 = 25 + 10

35 = 20 + 15